Şehir yaşantısı, kaos, stres derken, bağışıklık sistemimizi güçlü tutmak için takviye gıdalar almak kaçınılmaz oluyor. Bu takviyelerin başında da vitaminler geliyor. Latince “yaşam” anlamına gelen “vita” kelimesinden türetilmiş olan vitaminler, vücut fonksiyonlarının doğru işleyebilmesi açısından büyük bir öneme sahipler; çünkü büyüme, hücre yenilenmesi ve enerji üretimine yardımcı olurlar. Vitaminler, yağda eriyen A,D,E,K ve suda eriyen B vitamin grupları, C, H ve P vitaminleri olmak üzere ikiye ayrılırlar. D ve K gibi vitaminler vücudumuzda sentezlenebilse de, diğer vitaminlerin besin yoluyla dışarıdan alınması gerekir. Her vitaminin görevi, günlük alınması gereken miktarı, hangi besinlerde bulundukları ve eksikliklerinde ortaya çıkabilen rahatsızlıklar farklılık gösterir. Bu yazımızda, B12 vitaminin öneminden, B12 eksikliği belirtilerinden ve doğal B12 kaynaklarından bahsedeceğiz.
8 B vitamininden biri olan B12, kan hücreleri ve sinir sistemine olan etkileri sebebiyle hayati önem taşıyan vitaminlerden biri olarak kabul ediliyor. B12, kemik iliğinde kırmızı kan hücrelerinin oluşmasında görev alıyor. B12 eksikliğinde, kan hücrelerinin üretimi yavaşlıyor ve üretilen kan hücreleri güçsüz olabiliyor. B12 vitamini, sinir hücrelerinin sağlığının korunmasına ve “bilgi depolama ve aktarma” sisteminin sorunsuz işlemesine de yardımcı oluyor. Bu özelliklerinin yanı sıra, B12 vitaminin doğurganlığı arttırdığı ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği biliniyor. B12 vitamini vücudumuz tarafından sentezlenemiyor. Bedensel ve ruhsal sağlığın korunabilmesi için, mutlaka dışarıdan besin yoluyla alınması gerekiyor. B12 vitamini vücudumuzda depolanabiliyor. Bu depo yeteri kadar doluysa, vücut beslenme düzenindeki bir eksikliği birkaç ay veya birkaç yıla kadar telafi edebiliyor. Bu durum, diyetinizdeki yetersizliklerin uzun süre farkedilmemesine yol açabiliyor. Bu sebeple, her yıl yaptırdığınız kontrollere vücudunuzdaki B12 seviyesini ölçecek testleri de eklemenizde fayda var.
B12 vitamininin eksikliğinde; diş eti kanamaları, hafızanın zayıflaması, zihin karışıklığı, depresyon ve ruh halinde dalgalanmalar, iştahsızlık, halsizlik, dikkat dağınıklığı ve kansızlık gibi belirtiler gözlemlenebiliyor. Bu belirtilere, el ve ayak parmaklarında uyuşma, baş dönmesi gibi rahatsızlıklar da eşlik edebiliyor. İlk başlarda, belirtiler hafif seyretse de, müdahale edilmediği takdirde ciddi sağlık problemlerine yol açabiliyor. Hafıza, öğrenme ve odaklanmaya olan olumsuz etkileri, çocukların eğitim hayatını olumsuz yönde etkileyebiliyor, hatta çocukların okuldan soğumasına sebep olabiliyor.
B12 vitamini eksikliğinin en önemli ve yaygın sebebi, yetersiz ve dengesiz bir beslenme olduğu söyleniyor. “B12 kaç olmalı?” sorusunun cevabı, yaş gruplarına göre farklılık gösteriyor. Yetişkinlerin, günlük 2.4mcg B12 vitamini alınması öneriliyor. Genel olarak, kandaki B12 değerinin 500 ve üstü olması normal kabul ediliyor. Yetersiz beslenmenin yanı sıra; vücuda alınan vitaminlerin emilememesi de, vitamin eksikliğine sebep olabiliyor. Mide asidini düzenleyici ilaçlar, vitaminin emilimini durdurabiliyor. Eğer mide ilacı kullanıyorsanız, ilacınızı sabahları aç karna almaktan kaçınmanız daha iyi olabilir. Metabolik sendrom ve insülin direnci için kullanılan ilaçların da B12 eksikliğine sebep olabileceğini ekleyelim. Tedavi yöntemi, B12 eksikliğinin sebebine göre farklılık gösterebiliyor. Bu sebeple; kendinizde veya çocuğunuzda bu belirtileri gözlemliyor ve B12 vitamini eksikliği çektiğinizi düşünüyorsanız, kan değerlerinizi ölçtürmenizi ve uzman bir doktora başvurmanızı öneririz.
B12 vitamini hangi besinlerde bulunur?
Ne yazık ki; her gün sıklıkla tükettiğimiz şekerli ve unlu gıdalarda, sebze ve meyvelerde B12 vitamini hiç bulunmuyor. Halk arasında, tahıl ve bakliyat grubunun B vitamini içerdiği biliniyor. Ancak, bunun B12 için geçerli olmadığının altını çizmekte fayda var. B12 vitaminin temel kaynağı, hayvansal proteinlerdir. İstiridye, midye gibi kabuklu deniz hayvanları, dana karaciğeri, tavuk ciğeri, uskumru, somon, ton balığı, yengeç, karides, alabalık, kırmızı et, süt, yoğurt, yumurta ve peynir çeşitleri bünyesinde bol miktarda B12 bulunduruyor. Eğer vejetaryen veya vegansanız B12 eksikliği yaşama ihtimaliniz oldukça artıyor. Vejetaryen iseniz, daha ılımlı bir diyeti benimseyebilir, yumurta ve süt gibi B12 açısından zengin besin ürünlerini bolca tüketerek bu eksikliği gidebilirsiniz.