Oturduğumuz veya taşınacağımız binaların dayanıklı olup olmadığını, binanın yaşından veya yapısından çıkarmaya çalışıyoruz. Fakat bir binanın dayanıklılığını anlamak için sadece bu veriler yeterli değil. Oysa binaların dayanıklılığını bilmek, özellikle depreme karşı güvenlik açısından büyük önem taşır. “Bunu nasıl bileceğiz?” diyorsanız da cevap tabii ki binanın dayanıklılığını ölçmek için en yaygın yöntemlerden biri olan karot testinde saklı. Peki, karot testi nedir ve karot değerlendirmesi nasıl yapılır?
Gelin, bir binanın dayanıklılığını ölçmek için önemli bir test olan karot testini daha yakından inceleyelim.
Karot Testi Nedir?
Karot aslında yapıların içindeki malzemenin örneklerini almak için kullanılan bir araçtır. Bu araçla yapılan yapı değerlendirmesine ise karot testi denir.
Karot testi, betonarme yapıların dayanıklılığını ve kalitesini belirlemek için beton numunesi alınarak yapılan bir laboratuvar testidir. Betonarme binalarda beton basınç dayanımını ölçmek için yapılan bu test, binanın mevcut durumunu anlamak ve yapı güvenliğini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilir.
Bu test genellikle depreme dayanıklılık analizi, yapının kullanım süresi boyunca dayanıklılığını ölçmek ve kentsel dönüşüm sürecinde binaların risk durumunu belirlemek için yapılır.
Karot Testi Nasıl Yapılır?
Bir binaya karot testi yapılmak istendiğinde bu test, belirli aşamalar doğrultusunda uygulanır. Binanın dayanıklılığını ölçmek için yapılan karot testi şu adımlar izlenerek yapılır:
- Test Alanının Belirlenmesi: Karot testi için öncelikle binada uygun test noktaları belirlenir.
- Numune Alımı: Karot makinesi kullanılarak betondan silindirik parçalar (karot numunesi) alınır.
- Numunelerin Laboratuvara Gönderilmesi: Alınan beton örnekleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı onaylı yapı malzemeleri laboratuvarlarına gönderilir ve burada basınç dayanımı testine tabi tutulur.
- Basınç Dayanımı Testi: Laboratuvarda karot numuneleri özel makineler ile yüksek basınca maruz bırakılarak ne kadar yük taşıyabildiği ölçülür.
- Sonuçların Değerlendirilmesi: Test sonuçları incelenerek betonun mevcut durumu hakkında bir rapor hazırlanır. Eğer beton dayanıklılık açısından yetersiz bulunursa bina için gerekli güçlendirme veya yeniden yapım çalışmaları önerilir.
Karot Testi Binaya Zarar Verir mi?
Uygulama aşamalarında da gördüğümüz gibi karot testi için binada belirlenen test alanlarından numuneler alınır. Numune almak için de binanın belirli bölgelerinin karot makinesi ile delinmesi gerekir. Bu nedenle de bina sakinleri “Karot testi binaya zarar verir mi?” diye düşünebilir.
Ancak karot testi uygulaması usulüne uygun bir şekilde yapıldığı müddetçe binanın genel yapısına zarar vermez. Sadece betondan numune alırken dikkat edilmesi gereken unsurlar bulunur. Bu unsurları ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Binada gereğinden fazla numune almak binanın dayanımını olumsuz etkileyebilir.
- Yapının ana taşıyıcı sistemine zarar vermeden numune alınmalıdır.
- Test sonrası oluşan delikler beton veya özel onarım harçları ile doldurularak kapatılmalıdır.
Bu unsurlara dikkat edilerek numune alınması ve binaya herhangi bir zarar verilmemesi için karot testinin uzman ekipler ve ekipmanlarla yapılması oldukça önemlidir.
Karot Testi Sonucu Olumsuz Çıkarsa Ne Olur?
Karot değerlendirmesi sonucunda binadan alınan numunelerin beton dayanımı yetersiz çıkarsa bina için farklı mühendislik çözümleri uygulanabilir. Binanın dayanıklılığını artırmak veya detaylı analiz gerçekleştirmek için önerilebilecek çözümleri ise şu şekilde sıralamak mümkün:
- Bina Güçlendirme: Eğer binanın beton dayanımı belirlenen standartların altında kalırsa bina çeşitli yöntemlerle güçlendirilebilir. Binayı güçlendirmek için karbon fiber kaplama, çelik takviye veya beton enjeksiyonu gibi teknikler kullanılabilir.
- Kentsel Dönüşüm Sürecine Girme: Eğer bina çok düşük dayanıklılığa sahipse ve büyük risk taşıyorsa riskli yapı ilan edilerek yeniden inşa için kentsel dönüşüme girebilir.
- Yeniden Değerlendirme: Eğer binanın dayanıklılığını ölçmek için detaylı bir analize ihtiyaç duyuluyorsa karot testinin yanı sıra zemin analizi, deprem testi gibi farklı testler yapılabilir. Böylece bina dayanıklılık performansı daha detaylı şekilde analiz edilebilir.
Unutmayın ki karot testi sonucu, binanın riskli bir yapıda olduğunu gösteriyorsa ilerleyen noktalarda daha büyük sorunlarla karşılaşmamak için önlem alınması oldukça önemlidir. Bu nedenle özellikle yaşı büyük bir binada ikamet ediyorsanız binanın dayanıklılığını öğrenmek için karot testi yaptırmanızda fayda var.
Karot Testi Başvurusu Nasıl Yapılır?
Karot testi yapımı ve değerlendirilmesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının onayladığı kurum ve firmalar tarafından yapılır. Eğer oturduğunuz binaya karot testi yaptırmak istiyorsanız Çevre ve Şehircilik Bakanlığı lisanslı kurum ve kuruluşlara karot testi başvurusunda bulunabilirsiniz.
Üstelik binanın riskli olup olmadığını tespit edilmesi için kentsel dönüşüm sürecinde gerekli olan üçte iki çoğunluk ile karar alınmasına gerek yoktur. Maliklerden herhangi birinin müracaatı üzerine bina için risk tespiti yapılabilir. Daha sonrasında test sonuçlarına göre bina sakinleri arasında çoğunluk sağlanarak binanın güçlendirilmesi veya yeniden yapılması için karar alınabilir.
Kısacası karot testi, yapıların güvenliğini belirlemek için en önemli analiz yöntemlerinden biridir. Bu nedenle de aynı zamanda depreme karşı alınabilecek önlemlerden biri olarak karşımıza çıkar. Binanın dayanıklılığı hakkında bilgi sahibi olarak ve sonuçlara göre gerekli önlemleri alarak bu doğal afetin yarattığı maddi ve manevi kayıpların önüne geçebiliriz.
Depreme karşı alacağınız önlemlerden bir diğeri ise Zorunlu Deprem Sigortasıdır. DASK olarak da bilinen Zorunlu Deprem Sigortası ile binanızda deprem nedeniyle oluşacak hasarlara karşı kendinizi ve sevdiklerinizi güvence altına alabilirsiniz. “Peki, DASK nasıl yaptırılır?” diye merak ediyorsanız “Adım Adım DASK Yaptırma Rehberi” yazımızı okuyabilirsiniz. Eviniz ya da iş yeriniz için hemen Zorunlu Deprem Sigortası yaptırmak isterseniz de “DASK Teklif” sayfamızı ziyaret edebilirsiniz. Detaylı bilgi için ise size en yakın MAPFRE Sigorta acentesi ile iletişime geçebilirsiniz.
MAPFRE Sigorta