Türkiye deprem haritasına baktığımızda, depremin yok sayılamayacak bir gerçek olduğunu ne yazık ki görüyoruz. Hatta deprem haritasının yanı sıra ülkemizin farklı noktalarında yaşanan depremler, bu doğal afeti görmezden gelmek yerine gerekli önlemleri bir an önce almamız gerektiğinin altını çizer nitelikte. Fakat depreme dayanıklı binaların inşa edilmesi, deprem çantası hazırlamak gibi önlemlerin yanı sıra deprem anında ve sonrasında da yapılması gerekenleri bilmek hayati önem taşıyor. Peki, deprem öncesi yapılacaklar nelerdir?
Deprem Öncesinde Alınması Gereken Önlemler
Depremin ne zaman, kaç şiddetinde olacağını bilmek şu an için mümkün değil. Bu nedenle depremden korunmak için önlemlerimizi almalıyız. Deprem öncesi yapılması gerekenler, alınacak önlemlerdir. Alınan önlemler, can ve mal kayıplarını en aza indirmeyi sağlayabilir. Peki, deprem öncesinde hangi başlıca önlemler alınabilir?
- Kaygan, ovalık, sonradan doldurulmuş araziler yani yumuşak topraklı araziler, depremden en çok etkilenen noktalar olabilir. Bu nedenle evinizi bu alanlardan seçmemeli ve kayalık, zemini daha sağlam yerleşim noktalarını tercih etmelisiniz.
- İnşaat Yönetmeliği ve yapı tekniğine uygun olarak inşa edilen, depreme karşı dayanıklı binaları tercih etmelisiniz. Ayrıca imar izni aldıktan sonra değişime uğrayan yapılar da depremde riskli binalar arasında yer alabilir.
- Yaşadığınız binanın depreme ne kadar dayanıklı olduğunu anlamak için uzmanlara testler yaptırmalı ve gerekliyse binanın dayanıklılığını artırmalısınız.
- Evinizdeki mobilyalar depremin etkisiyle hareket edebilir ve güvenliğinizi tehlikeye atabilir. Bu nedenle kitaplık, beyaz eşya, koltuk takımı gibi eşyayı sabitlemelisiniz.
- Deprem anında dolapların kapılarının açılması nedeniyle dolapların içerisinde bulunan eşya da güvenliğiniz açısından risk teşkil eder. Dolaplarda çocuk kilitleri kullanarak önleminizi alabilirsiniz. Raflardaki objelerin düşmesini engellemek için ise plastik ya da yapışkanlı tutucu malzemeler kullanabilirsiniz.
- Mobilyalarınızı nasıl konumlandırdığınız da önemlidir. Deprem sırasında çıkış yolunda sizi yavaşlatacak ya da engel oluşturabilecek mobilyaları daha uygun bir yere taşımalısınız.
- Tüm aile bireylerine özel deprem çantası hazırlamak depreme hazırlıkta olmazsa olmazdır.
- Başta çocuklarınız olmak üzere ailenize, arkadaşlarınıza ve komşularınıza deprem anında yapılması gerekenler hakkında bilgi vermeli, deprem tatbikatı yapmalısınız.
- Ve tabii ki oluşabilecek mal kayıplarını önlemek için deprem sigortası (DASK) ve konut sigortası yaptırmayı kesinlikle ihmal etmemelisiniz! Dilerseniz “Konut sigortası ve DASK arasındaki farklar nelerdir?” sorusunun cevabını yazımızdan öğrenebilirsiniz.
Gereken önlemleri aldığınızı düşünüyoruz. Peki, deprem anında neler yapmalıyız?
Deprem Anında Yapılması Gerekenler
Deprem sırasında yapmanız gerekenleri uygulamak, can güvenliğiniz açısından oldukça önemli. Peki, deprem anında neler yapılır? Şimdi, deprem sırasında yapılması gerekenler nelerdir, bakalım.
- Sakinlik! Deprem sırasında öncelikle sakin olmalısınız. Çünkü paniğe kapılmak, yanlış uygulamalar yapmanıza ve bu durumda riskin artmasına neden olabilir.
- Düşme ihtimali olan ve yaralanmanıza sebep olabilecek raf, dolap gibi mobilya ve eşyadan uzak durmalısınız.
- Camlar, balkonlar ve merdivenler de uzak durmanız gereken alanlardır. Bu alanlar çökebilir ve can güvenliğinizi riske atabilir. Bu noktada, kapıların da güvenli alanlar olmadığını, uzak durmanız gereken noktalar olduğunu hatırlatmakta fayda var. Ayrıca deprem sırasında ve sonrasında asansörleri kullanmamalısınız.
- Büyük bir deprem sırasında evden çıkmaya çalışmak, yaralanmaların asıl nedenidir. Bu nedenle hemen korunaklı bir yere geçmelisiniz.
- Sarsıntı anında sandalyelerle desteklenmiş masa altına, ağır bir koltuk gibi alanların yanına geçip dizlerinizi göğsünüze doğru çekmeli ve çömelerek hayat üçgeni oluşturmalısınız. Bunu yaparken bir elinizle sabit eşyayı tutmalı, diğer elinizle başınızı gelebilecek darbelere karşı korumalısınız. Sarsıntı geçene kadar olduğunuz yerde kalmalısınız. Ağır ve sizi koruyabilecek eşyanın altlarında veya yanında olmak, gelebilecek darbelere karşı sizin için daha güvenli bir alan oluşturur.
- Elektriklerin kesilebileceğinin ve etrafınızdaki alarmların çalabileceğinin farkında olmalı ve panik yapmamalısınız.
- Eğer binada değilseniz tekin bir yerde olduğunuzdan emin olmalısınız. Etrafınızdaki binalardan dökülebilecek, düşebilecek camlardan, elektrik direklerinden uzakta, güvenli bir yerde depremin durmasını beklemelisiniz.
Deprem Sonrası Yapılması Gerekenler
Deprem anında yapılacaklar önemli, fakat depremden sonra da güvenliğinizi tam anlamıyla sağlayabilmek için yapmanız gerekenler var.
- Büyük depremlerden sonra artçı depremler olabilir. Artçı depremler de binalarda zarara, deformasyonlara ve tehlike arz edebilecek durumlara yol açabilir. Dolayısıyla sarsıntılar tamamen kesilene kadar binaya girmemeli, eğer binanız hasarlı ise evinizin dışında bir konaklama seçeneği tercih etmelisiniz.
- Kendinizi inceledikten sonra çevrenizdekilerin yaralı olup olmadığını kontrol edin. Eğer yaralı varsa hızlı bir ilk yardım uygulamalı ve ambulansı çağırmalısınız.
- Su, elektrik ve doğal gaz tesisatını kapatmalı; kibrit ve çakmak gibi yanıcı ürünleri kullanmamalısınız.
- Panik yapmadan, deprem çantanızı ve mevsime uygun giysinizi de yanınıza alıp hızlıca evden çıkmalısınız. Tabii asansörü kullanmadan.
- Hasar görmüş yapılara girmemelisiniz. Bu yapılar oldukça risklidir.
- Kapalı alanlardan çıktıktan sonra toplanma alanlarına gitmelisiniz.
- Eğer enkaz varsa kurtarma ekiplerine engel oluşturabilecek durumlardan uzak durmalı, çevrenizdekileri uyarmalısınız.
- Deprem sonrasında yayılan söylentilere inanmak paniğin artmasına neden olabilir. Bu konuda sadece uzmanlara güvenmeli ve uyarıları dikkate almalısınız.
Depremden Kaç Saat Sonra Eve Girilir?
Deprem sonrası dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri ise “Depremden ne kadar sonra eve girilir?” sorusudur. Büyük depremlerden sonra artçı depremler devam edebilir. Artçı depremler zamanla azalır ve aynı şekilde büyüklükleri de etkisini yitirir.
Hasarlı binalara ya da sağlam olmayan yapılara zarar verebilecek büyüklükte olabilen artçı depremlerin, yapıları nasıl etkileyeceği tahmin edilemediğinden sarsıntılar tamamen bitene kadar evlere girmemek gerekir. Ayrıca artçı deprem sırasında da ana deprem anında yapılması gerekenleri yapabilirsiniz.
Gerekli önlemleri almanın ve yapılması gerekenleri harfi harfine uygulamanın can ve mal güvenliğinizi korumak için oldukça önemli olduğunu unutmamalısınız. Çünkü depremin ne zaman ve nerede olacağını bilmek mümkün değil. Deprem anında yapılması gerekenlerin bilinmesi de depremden en az hasarla kurtulmak için hayati önem taşır. Deprem sırasında yapılması gerekenlere uyarak kendinizi ve ailenizi depremin etkilerinden koruyabilirsiniz.