Yeni bir işe başlama durumunda çalışanın sigorta kaydının yapılması için işverenin SGK’ya işe giriş bildirgesini vermesi gerekir. Ancak bu bildirge, sadece işe giriş sırasında sunulmaz. Aynı zamanda iş sözleşmesinin sona ermesi halinde de işverenin SGK’ya işten çıkış bildirgesi vermesi gerekir.
Ancak farklı nedenlerden dolayı işten çıkış söz konusu olabilir. İşveren veya işçi tarafından iş sözleşmesi sonlandırılabilir. Bu nedenle SGK’ya işten çıkış için bildirge verilirken iş sözleşmesinin sonlanma nedeninin de belirtilmesi gerekir. “Peki, işten çıkış nedeni nasıl belirtilir?” sorusunun cevabı ise SGK işten çıkış kodunda saklıdır.
O halde gelin, önemi ve anlamları ile SGK işten çıkış kodlarını incelemeye başlayalım.
SGK İşten Çıkış Kodu Neden Önemli?
SGK sistemi üzerinden çalışanın işten ayrılış bildirgesini verirken girilen bu kodlar sayesinde çalışanın hangi sebepten dolayı işten çıktığı veya çıkarıldığı belirlenmiş olur. Ancak SGK işten çıkış kodu, sadece işten çıkış bildirgesi için doldurulması gereken bir alandan öte hem işveren hem de çalışan için oldukça büyük bir öneme sahip. Çünkü bu kodla belirlenen çalışanın işten çıkış nedenine göre işçinin kıdem tazminatı, işsizlik ödeneği gibi haklarını alıp alamayacağı belirlenir.
Hatalı bir kod seçimi ile hem işverenin hem de çalışanın mağdur olması mümkün. Bu nedenle işten çıkış kodlarında yer alan her bir kodun anlamını bilerek doğru seçimi yapmak oldukça önemli.
SGK İşten Çıkış Kodları ve Anlamları
SGK tarafından belirlenen her çıkış kodu, farklı bir işten çıkış nedenini belirtir. İşten çıkış bildirgesinde de çalışanın işten çıkış nedenine karşılık gelen kodun girilmesi gerekir.
Ancak şunu belirtmekte fayda var: Nisan 2021’de yayımlanan SGK Genelgesi ile işten çıkış kodları güncellendi. Yeni işten çıkış kodları listeye eklenirken eski listede yer alan ve anlamı “İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle fesih” olan 29 numaralı kod, tereddüt yarattığı için listeden çıkarıldı. Yapılan bu değişiklik sonrasında belirlenen güncel işten çıkış kodları ve anlamları ise şu şekildedir:
| Kod | İşten çıkış nedeni |
| 1 | Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi |
| 2 | Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi |
| 3 | Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (İstifa) |
| 4 | Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi |
| 5 | Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi |
| 8 | Emeklilik veya toptan ödeme nedeniyle |
| 9 | Malulen emeklilik nedeniyle |
| 10 | Ölüm |
| 11 | İş kazası sonucu ölüm |
| 12 | Askerlik |
| 13 | Kadın işçinin evlenmesi |
| 14 | Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması |
| 15 | Toplu işçi çıkarma |
| 16 | Sözleşme sona ermeden çalışanın aynı işverene ait diğer iş yerine nakli |
| 17 | İş yerinin kapanması |
| 18 | İşin sona ermesi |
| 19 | Mevsim bitimi (İş sözleşmesinin askıya alınması halinde kullanılır.) |
| 20 | Kampanya bitimi (İş sözleşmesinin askıya alınması halinde kullanılır.) |
| 21 | Statü değişikliği |
| 22 | Diğer nedenler |
| 23 | İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih |
| 24 | İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih |
| 25 | İşçi tarafından işverenin iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı davranışı nedeniyle fesih |
| 26 | Devamsızlık nedeniyle fesih |
| 27 | İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih |
| 28 | İşveren tarafından sağlık nedeniyle fesih |
| 30 | Vize süresinin bitimi (İş sözleşmesinin askıya alınması halinde kullanılır.) |
| 31 | Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih |
| 32 | 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un 21. maddesine göre özelleştirme nedeniyle fesih |
| 33 | Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi |
| 34 | İş yerinin devri, işin veya iş yerinin niteliğinin değişmesi |
| 35 | 6495 sayılı Kanun nedeniyle devlet memurluğuna geçiş |
| 36 | Kanun Hükmünde Kararname ile iş yerinin kapatılması |
| 37 | Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkarılma |
| 38 | Doğum nedeniyle işten ayrılma |
| 39 | 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu işçiliğine geçiş |
| 40 | 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu işçiliğine geçilmemesi sebebiyle çıkış |
| 41 | Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler |
| 42 | İş sözleşmesinde bulunan vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bulunduğunu öne sürerek gerçeğe uygun olmayan bilgiler ve sözlerle işçinin işvereni yanıltması |
| 43 | İşçinin, işverenin veya aile üyelerinin şerefine ve haysiyetine dokunacak sözler söylemesi, davranışlarda bulunması veya şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbarda bulunması |
| 44 | İşçinin, çalışan başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması |
| 45 | İşçinin; işvereni, aile üyelerini veya başka bir işçiyi rahatsız etmesi, iş yerine alkol veya uyarıcı madde alarak gelmesi ya da iş yerinde kullanması |
| 46 | İşçinin; işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya çıkarmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması |
| 47 | İşçinin iş yerinde yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi |
| 48 | İşçinin işverenden izin almadan veya haklı bir sebep olmadan ardı ardına iki iş günü, bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü veya bir ayda üç iş günü işe gelmemesi |
| 49 | İşçinin yapmakla yükümlü olduğu işleri, kendisine hatırlatılmasına rağmen ısrarla yapmaması |
| 50 | İşçinin kendi isteği veya ihmali nedeniyle işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, iş yeri malı veya iş yeri malı olmasa da kullanılan makineleri, eşyaları ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarı kadarını ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması |
SGK İşten Çıkış Kodu Yanlış Girilirse Ne Olur?
İşten çıkış kodları ve anlamlarında da görüldüğü gibi her bir neden için ayrı bir kod bulunur. SGK sistemi üzerinden işten çıkış bildirgesi verilirken işten çıkış nedenine uygun kod seçilmelidir. Peki, kod yanlış seçilirse ne olur?
Böyle bir durumu fark etmeniz durumunda çalışanın işten ayrılış gününden itibaren 10 gün içinde sistem üzerinden kod değiştirilebilir. Ancak bu 10 günlük süre geçirilirse işten çıkış kodunu değiştirmek için işveren tarafından İŞKUR’a dilekçe verilmesi ve değişim için başvuruda bulunması gerekir.
Yanlışlık olması halinde işveren, SGK sistemi üzerinden her bir çalışanın işe giriş ve işten çıkış bildirgelerini inceleyip kontrol edebilir. Peki, çalışanlar işten çıkış kodlarını nasıl öğrenebilir? Bir çalışan olarak e-devlet üzerinden işten çıkış bildirgesini incelemeniz ve işverenin belgeyi hazırlarken girdiği işten çıkış kodunu öğrenmeniz mümkün. E-devlete giriş yaptıktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumu sayfasında yer alan “4A İşe Giriş Çıkış Bildirgesi” sekmesinden, çalıştığınız tüm işlere ait işe giriş ve çıkış belgelerinizi inceleyebilirsiniz.
Kısacası SGK işten çıkış kodları; bir çalışanın işten çıkma ve çıkarılma nedenini, buna bağlı olarak da çalışanın ve işverenin haklarını belirlemek için oldukça önemli. Çünkü işten çıkış sırasında verilen bu bilgiler, çalışanın kıdem tazminatı ve işsizlik ödeneği gibi haklarının yanı sıra emeklilik durumunu da etkileyebilir.
İşten çıkış kodlarında da yer alan ve bir işten çıkış nedeni olan emeklilik durumu hakkında daha detaylı bilgi almak için “Emeklilik İçin Prim Gün Sayısı Nedir? Emeklilik Sorgulama Nasıl Yapılır?” yazımızı okuyabilirsiniz.
MAPFRE Sigorta